ပုခက္လႊဲေသာလက္မ်ား၏ အနာဂတ္ အခန္းက႑

၀ိုင္အိုလဲ့ခ်ဳိ၊ ေအးလဲ့ | ဇူလိုင္ ၂၅၊ ၂၀၀၈

လက္ခ်ဳိးေရတြက္၍ ရႏိုင္သည့္ အမ်ဳိးသမီး တခ်ဳိ႕သာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပင္ပ အတိုက္အခံ လႈပ္ရွားမႈအတြင္း ထူးထူးျခားျခား အသိအမွတ္ျပဳခံၾကရသည္။ သို႔ေသာ္ … လႈပ္ရွားမႈႀကီး တခုလံုးႏွင့္ယွဥ္လ်င္မူ လိင္အရ အမွန္တကယ္ တန္းတူညီမွ်မႈ ရွိ မရွိ ဆိုသည္မွာ မေသခ်ာလွေပ။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၆၃ ႏွစ္ျပည့္ ေမြးေန႔တြင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ နယူးေဒလီၿမိဳ႔၌ ခ်ီတက္ဆႏၵျပေနသည့္ ဒီမိုကေရစီအေရး လႈပ္ရွားသူ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးတဦး (ဓာတ္ပံု - ေအအက္ဖ္ပီ)

နာဂစ္ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း ဝင္ေရာက္ တိုက္ခတ္ခဲ့ၿပီး ၃ ရက္အၾကာတြင္ ပုန္းေအာင္း ေရွာင္တိမ္းေနသည့္ မျဖဴျဖဴသင္းတေယာက္ ဒုကၡေရာက္ေနသူမ်ားကို ကူညီရန္ အျပင္သို႔ ထြက္လာခဲ့သည္။

“က်မတို႔ လူနာေတြ မုန္တိုင္းဒဏ္ေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ေန ေတာ့မယ္ဆိုတာ သိတယ္။ ဒါနဲ႔ က်မလည္း သူတို႔ကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး အကူအညီေပးမယ္ဆိုၿပီး ထြက္လာခဲ့တာ” ဟု မျဖဴျဖဴသင္းက ဆိုခဲ့သည္။

မျဖဴျဖဴသင္းမွာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (အန္အယ္လ္ ဒီ) လူငယ္ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္ၿပီး အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီ၊ ေအအိုင္ ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနသူ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ မ်ဳိးဆက္သစ္ တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူ တဦး အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ ရရွိေရးအတြက္ ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ တန္းတူရည္တူ ဦးေဆာင္ေနသည့္ အမ်ဳိးသမီးတဦးလည္း ျဖစ္သည္။

“လူနာေတြက ခ်ဳိ႕တဲ့ၾကတယ္။ အခု မုန္တိုင္းေၾကာင့္ သူတို႔ ဘ၀ေတြအားလံုး ပ်က္စီးကုန္ၾကၿပီ။ သူတို႔ မိသားစုေတြ လည္း ဆံုး႐ႈံးကုန္ၾကၿပီ။ စားစရာလည္း မရွိ၊ ေနစရာလည္း မရွိၾကေတာ့ဘူး” ဟု မျဖဴျဖဴသင္းက သူ႔လူနာမ်ားႏွင့္ ပတ္ သက္၍ ေျပာျပခဲ့သည္။ သူသည္ ၾသဂုတ္လက စစ္အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရး ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ဖမ္းဆီး ခံရမည့္ေဘးမွ ပုန္းေအာင္းတိမ္းေရွာင္ေနခဲ့ရသည္။

မျဖဴျဖဴသင္းကဲ့သို႔ပင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရးကိစၥအတြက္ တေထာင့္တေနရာမွ ပါဝင္ လႈပ္ရွားေနသည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားစြာ ရွိခဲ့သည္။ ထိုသို႔ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားမွ ဖယ္ထုတ္၍ မရစေကာင္းပါ။

၁၉၃၁ ခုႏွစ္ ကတည္းက ႏိုင္ငံေပါင္း ခ်ဳပ္အသင္းႀကီးသို႔ အာရွအမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳ၍ အစည္း အေ၀းတက္ ေရာက္ရန္ ေဒၚျမစိန္ကဲ့သို႔ေသာ ထူးခၽြန္သည့္ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ား ေရြးခ်ယ္ခံရဖူးသည့္ အစဥ္အလာ ရွိခဲ့သည္။ ထိုမွ်မက ကိုလိုနီေခတ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ ေဒၚႏွင္းမႏွင့္ ေဒါက္တာ ေစာစ၊ လြတ္လပ္ေရးရအၿပီး ကရင္ျပည္နယ္ ၀န္ႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့သူ ေဒၚဘေမာင္ခ်ိန္တို႔သည္လည္း ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ား ႏိုင္ငံေရးက႑အတြင္း ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္ခဲ့သည့္ လမ္းကို စတင္ေဖာက္ လုပ္ခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း စစ္အာဏာသိမ္း အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး မ်ားမၾကာမီတြင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးစင္ျမင့္ေပၚ၌ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ထင္ရွားစြာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည့္ အစဥ္အလာတို႔ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရေတာ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဟန္ျပသေဘာ ေနရာေပး ထားျခင္းထက္ပို၍ ေနရာေပးခံရျခင္း မရွိေတာ့ေပ။ ထုိ႔အတြက္ေၾကာင့္လည္း အတိုက္အခံလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ပူး ေပါင္း ပါဝင္လာခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

မျဖဴျဖဴသင္းကဲ့သို႔ေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားက သူတို႔၏ အခန္းက႑ကို တိုးတက္မႈရရွိေအာင္ စြမ္းေဆာင္ ျပသႏိုင္ခဲ့ၾက ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈ၏ ထိပ္ပိုင္း ဦးေဆာင္သူမ်ား ေနရာတြင္ က်ား - မ လိင္တန္းတူညီမွ်မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ လစ္ဟာေနေသးေၾကာင္း လူအမ်ားက ေထာက္ျပၾကသည္။

အိပ္ခ်္ အိုင္ဗြီ၊ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေဝဒနာရွင္မ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံလုပ္ကိုင္ေနရသည့္ အန္အယ္လ္ဒီ၏ လူမႈအေထာက္ အကူျပဳ အဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္သူ မျဖဴျဖဴသင္းက ၎၏ အဖြဲ႔အစည္းတြင္ လိင္မႈဆိုင္ရာ ကြဲျပားမႈမွာ အေရးႀကီးသည့္ ျပႆနာ တရပ္မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။

“ေယာက္်ား၊ မိန္းမ လိင္မခြဲျခားဘဲလည္း အတူတူ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ၾကတာပါပဲ” ဟု မၾကာေသးမီက ဧရာ၀တီမဂၢဇင္းႏွင့္ ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းခန္းတြင္ သူက ေျပာခဲ့သည္။

တျခားေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကလည္း ရည္မွန္းခ်က္တခုကို အတူတကြ ခိုင္ခိုင္မာမာ သံႏၷိဌာန္ထား၍ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ ေနၾကခ်ိန္တြင္ က်ား - မ ကြာျခားမႈက မည္သို႔မွ် အေရးမႀကီးဟု ဆိုၾကသည္။

“က်ားရယ္၊ မရယ္ ဆိုၿပီး ကြဲျပားတဲ့ ကိစၥကို ဒီေလာက္ႀကီး စဥ္းစား မေနပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေျပာင္း အလဲေတြ ျဖစ္လာ ဖို႔က ႏိုင္ငံသားတိုင္းရဲ႕ တာ၀န္ပါ” ဟု ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းတဦး ျဖစ္ၿပီး ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တဦးအျဖစ္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ လူထုဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ ပါ၀င္လႈပ္ရွား ခဲ့ဖူးသူ အမ်ိဳးသမီးတဦးက ေျပာသည္။

အမ်ဳိးသမီးမ်ားက ဤကဲ့သို႔သေဘာထားမ်ား ရွိေနခ်ိန္တြင္ တခ်ဳိ႕ကမူ ဦးေဆာင္ဆံုးျဖတ္ရမည့္ေနရာတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါ၀င္လာမည္ဆိုပါက အခက္အခဲမ်ားစြာ ေတြ႔ႏိုင္သည္ဟု ဆိုလာ၏။ ထင္ရွားသည့္ အမ်ဳိးသမီး ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ မျဖဴျဖဴသင္း စသည္ျဖင့္ အေရအတြက္ အလြန္နည္းေနသျဖင့္ ဤသို႔ မွတ္ခ်က္ေပးၾကျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

ဒီမိုကေရစီ လႈပ္ရွားမႈအတြင္း ရွိေနၾကေသာ အဓိကက်သည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို အေပၚယံၾကည့္လိုက္မည္ ဆိုပါကလည္း ေခါင္းေဆာင္မႈပိုင္းတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ပါ၀င္ေနမႈက ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ နည္းေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

ဤအခ်က္က ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္လည္း မ်ားစြာ သက္ဆိုင္ ေနႏိုင္ပါသည္။ ႐ိုးရာထံုးတမ္းစဥ္လာမ်ားအရ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ေနရာကို အိမ္တြင္း မီးဖိုေခ်ာင္ဟုသာ သတ္မွတ္ထားၾကၿပီး အမ်ဳိးသမီးမ်ား ပညာတတ္ေျမာက္ ေစရန္လည္း အားမေပး ခဲ့ၾကေပ။ ထို႔အျပင္ ေယာက္်ားတို႔က “ဘုန္း” ႀကီးသည္ဟူသည့္ ယံုၾကည္ခ်က္ကလည္း လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ရွိေန ေသးသည္။

တခ်ိန္တည္းမွာပင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔မ်ားသည္လည္း ေတာ္လွန္ေရး လက္နက္ကိုင္ တပ္မ်ားႏွင့္ ပူးတြဲတည္ရွိေနၾကေသာ စစ္တပ္ဆန္သည့္ ယဥ္ေက်းမႈ သေဘာသဘာ၀ေၾကာင့္ ေယာက္်ားမ်ား ၏ အခန္းက႑ကိုသာ ဗဟိုျပဳထားၾကျပန္သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ံုး (ေကအန္ယူ) ၏ ဗဟိုအလုပ္မႈေဆာင္တဦးလည္းျဖစ္၊ ကရင္ အမ်ဳိးသမီး အစည္းအ႐ံုးတြင္ ထင္ရွားသည့္ေခါင္းေဆာင္တဦးလည္းျဖစ္သူ မခိုင္မာေက်ာ္ေဇာကမူ ကရင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ပါ၀င္ ဦးေဆာင္ႏိုင္ခြင့္ကို ကန္႔သတ္ထားသည္မွာ သူတို႔၏ ပညာမဲ့မႈေၾကာင့္ဟု ဆိုသည္။

“အမ်ဳိးသမီးေတြ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရးက႑ေတြမွာ မပါဝင္ႏိုင္တဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ သူတို႔မွာ ေလ့လာသင္ယူဖို႔ အခြင့္အလမ္း မရခဲ့တာေၾကာင့္ပဲ။ ႀကီးလာျပန္ေတာ့လည္း အိမ္မွာပဲေန၊ အိမ္ အလုပ္ပဲ လုပ္ေနၾကရတယ္။ ေက်ာင္းတက္ခြင့္ မရျပန္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးေတြက ေယာက္်ား ေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္ သိျမင္မႈနည္းသလို ျဖစ္လာတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။

ဆက္လက္၍ သူက ႐ိုးရာဓေလ့ ထံုးတမ္းစဥ္လာအရ ေယာက္်ားမ်ားကို အိမ္ေထာင္ဦးစီး၊ ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ စသည္ျဖင့္ ေယဘုယ် သေဘာထားၾကသည့္ အယူအဆေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ တာ၀န္မွာ သူတို႔၏ လင္ေယာက္်ားမ်ားႏွင့္ ကေလး မ်ားကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ရန္ဟူ၍ ျဖစ္လာၿပီး ျပင္ပေလာကတြင္ တက္ႂကြစြာ ပါ၀င္လႈပ္ရွားခြင့္မရသည့္ အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္လာသည္ဟု ဆိုသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေနႏွင့္ ပညာ အရည္အခ်င္းရွိလာၿပီး သတၱိလည္း ရွိမွသာ ပို၍ ျမင့္မားသည့္ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား ထားရွိလာႏိုင္ၾကမည္ဟု သူက သံုးသပ္္သည္။

ထို႔အျပင္ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ အားေပးေျမေတာင္ေျမႇာက္မႈ မရွိျခင္းသည္လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေတြ႔ႀကံဳရသည့္ ေနာက္ထပ္ အခက္အခဲတခုျဖစ္သည္ဟု ဒီမိုကေရစီအေရး လႈပ္ရွားေနသည့္ အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္ မ်ားက ဆိုၾကသည္။

ကရင္နီ အမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ (ေကအန္ပီပီ) ၏ ပထမဦးဆံုးႏွင့္ တဦးတည္းေသာ အမ်ဳိးသမီး ဗဟို အလုပ္အမႈ ေဆာင္ေကာ္မတီ၀င္ ေဒးေဒးေဖာက သူ႔မိဘမ်ားသည္ ဘယ္တုန္းကမွ သူ႔ကို ပညာသင္ရန္ အားမေပးခဲ့ၾကဟု ေျပာျပသည္။

“သူတို႔က က်မကို အၿမဲတမ္း အိမ္မွာေနဖို႔၊ လယ္လုပ္ဖို႔နဲ႔ ေမာင္ေလးေတြ၊ ညီမေလးေတြကို ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ပဲ ေျပာၾကတယ္” ဟု သူက ေျပာျပသည္။ သူ႔ မိသားစုက သူ ၉ တန္း ေရာက္သည့္ ႏွစ္တြင္ အဓမၼ ေက်ာင္း ထြက္ခိုင္းေသာေၾကာင့္ အိမ္မွ ထြက္ေျပးကာ ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ပါဝင္ပူးေပါင္းခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။

“အဆင့္ျမင့္ပညာေရး မသင္ၾကားခဲ့ရလို႔ က်မ ၀မ္းနည္းမိတယ္။ အခု က်မက ကရင္နီႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔ အစည္းမွာ ေခါင္းေဆာင္ တေယာက္ ဆိုေပမယ့္ က်မ ေျပာခ်င္တာေတြ လူသိေအာင္ ေျပာႏိုင္ဆိုႏိုင္ဖို႔ ခက္ေနေသးတယ္” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။

အမ်ဳိးသမီးမ်ား ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ပညာေရးအခြင့္အလမ္း ခ်ိဳ႕တဲ့မႈမွာ ငယ္စဥ္ကာလ ေက်ာင္းတက္ခြင့္ မရျခင္း တခုမွ်သာ မဟုတ္ပါ။

“ကေလး ၅ ေယာက္နဲ႔ ေယာက္်ားကို ျပဳစုဖို႔ က်မ အခ်ိန္အေတာ္ေပးရတယ္။ စာအုပ္ေတြ ဖတ္ဖို႔၊ သတင္းစာေတြ ရွာဖတ္ဖို႔၊ ေရဒီယိုနားေထာင္ဖို႔ အခ်ိန္ မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေယာက္်ားေတြနဲ႔ ေျပာဆို ဆက္ဆံတဲ့ ေနရာမွာ ပိုခက္ခဲတယ္” ဟု ေဒးေဒးေဖာက ေျပာသည္။

ေကအန္ပီပီအဖြဲ႔ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္၏ ဇနီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္း ေဒးေဒးေဖာကို လူအမ်ားက ကရင္နီျပည္သူလူထု၏ ထိပ္တန္း အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကသည္။ သူ ကိုယ္တိုင္လည္း ေခါင္းေဆာင္မႈ အရည္အခ်င္းရွိသူ ျဖစ္သည္။ သူက ေကအန္ပီပီပါတီအတြင္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ျမႇင့္တင္ရန္ ပ်က္ကြက္မႈရွိေနသည္ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျပစ္တင္ေ၀ဖန္သူလည္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးတြင္ စိတ္၀င္စားသည့္ အမ်ဳိး သမီးမ်ားကို ေျမေတာင္ေျမႇာက္ အားေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းလည္း သူက လူသိရွင္ၾကား ေျပာဆို တိုက္တြန္း ေလ့ရွိ၏။

ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးသမဂၢ (BWU) ၏ အဖြဲ႔၀င္တဦးျဖစ္သူ မျမင့္ျမင့္စန္းကမူ ဤသို႔ ျဖစ္ေနၾကရသည့္ ျပႆနာအမ်ားစုအတြက္ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းမွာ ေယာက္်ားတို႔တြင္ “ဘုန္း” ရွိသည္ ဟူေသာ ႐ိုးရာ အစြဲအလန္းေၾကာင့္ ဟု ျမင္သည္။

႐ိုးရာအစဥ္အလာအရ ထိုသို႔ပင္ အျမစ္တြယ္ေနၾကေသာေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားက သူတို႔၏ နိမ့္က်သည့္ အေနအထားကို လက္ခံလိုက္ၾကၿပီး တိုးတက္ရာ တိုးတက္ေၾကာင္းအတြက္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ရန္ မစြမ္း သာေတာ့သလို ျဖစ္လာရသည္ဟု ဆိုသည္။ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္ပင္ တခ်ဳိ႕ေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖို႔ ႏိုင္ငံေရးတြင္ ပိုမိုတက္ႂကြသည့္ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ရန္ မစဥ္းစားေတာ့ေၾကာင္း မျမင့္ျမင့္စန္းက ေျပာသည္။

လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲမ်ားျဖင့္ မ်ဳိးဆက္မ်ားစြာ အသားက်ေနၾကရသည့္ နယ္စပ္ေဒသမ်ားရွိ အမ်ဳိးသမီး မ်ားအဖို႔ ႏိုင္ငံေရး ႏွင့္ ၀င္ေရာက္ပတ္သက္ရန္ ပို၍ပင္ ခက္ခဲတြန္႔ဆုတ္ေစသည္။ အေၾကာင္းမွာ ေခါင္း ေဆာင္မႈေနရာရရန္အတြက္ စစ္ေရး စြမ္းေဆာင္မႈ အရည္အခ်င္းျပႏိုင္မွသာ လက္ခံၾကမည့္ အျမင္သေဘာရွိ ေနၾကေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။

မျမင့္ျမင့္စန္းက ေယာက္်ားအမ်ားစုသည္ ၎တို႔ကိုယ္ကို အမ်ဳိးသမီးမ်ားအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ေပးသူမ်ားဟူသည့္ အျမင္ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းကို ဦးေဆာင္ရန္အခြင့္အေရး ရွိေနၾကသူမ်ား အျဖစ္ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ခံယူထားပံု ရသည္ဟု ဆိုသည္။ ထိုအျမင္က အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ အားသာခ်က္မ်ားကို ျငင္းပယ္ထားသျဖင့္ မွ်တမႈ မရွိေၾကာင္း သူက ေျပာသည္။

“တကယ္ေတာ့ က်မတို႔ကိုယ္ကို က်မတို႔ ကာကြယ္ၾကရမွာ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလိုုျဖစ္ရမယ့္အစား က်မတို႔ရဲ႕ လင္ေယာက္်ား ေတြကို အလုပ္အေကၽြးျပဳရင္း ဘ၀ကို ျမႇဳပ္ႏွံထားၾကရတယ္” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။

တန္းတူညီမွ်ေရး ရရန္အတြက္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေနႏွင့္ တိုက္ပြဲ၀င္ရန္ ျပင္ဆင္ၾကရမည္ဟု သူ႔အျမင္ကို ေျပာျပသည္။ ဤတိုက္ပြဲက ေတာတြင္းတိုက္ပြဲမဟုတ္ပါ။ အမ်ဳိးသားမ်ား၏ ေဘးတြင္ယွဥ္တြဲ၍ ၎တို႔ႏွင့္ အတူ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရရန္၊ အိမ္တြင္း၌သာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ထားရွိသည့္ ႐ိုးရာ အစြဲအလမ္းမ်ားကို အတူတကြ လက္တြဲတိုက္ခိုက္ၾကရန္သာ သူက ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။

အမ်ိဳးသမီးမ်ား အေနႏွင့္ ပညာသင္ယူျခင္းကို မည္သည့္အခါမွ် မရပ္တန္႔ဘဲ မိမိတို႔၏ အမွန္တကယ္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈသည္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းအတြက္ မည္မွ် ေကာင္းက်ဳိးျပဳႏိုင္သည္ ဆိုသည္တို႔ကို ေယာက္်ားမ်ား သိရွိရန္ အစဥ္အၿမဲ သတိေပးေနဖို႔ လိုအပ္သည္ဟု ဆိုသည္။

“လိင္ကြဲျပားလို႔၊ လူတန္းစားကြဲျပားလို႔ ဆိုၿပီး တန္းတူညီမွ်မႈ မရွိရင္ တရားမွ်တမႈဆိုတာ ဘယ္ေတာ့မွ ရမွာမဟုတ္ဘူး။ တန္းတူအခြင့္အေရး ရရွိဖို႔၊ တန္းတူ ပါ၀င္ခြင့္ရရွိဖို႔ ဆိုတာေတြက လူမႈအဖြဲ႔အစည္းတခု ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ အဓိကက် တဲ့ ကိစၥေတြပါ” ဟု မျမင့္ျမင့္စန္းက သူ႔အျမင္ကို ေျပာျပသည္။

အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေနႏွင့္ တဦးခ်င္း စြမ္းေဆာင္ႏိုင္သည့္ အရည္အခ်င္းကုိ ေယာက္်ားမ်ားအား ျပသႏိုင္ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ လည္း အဆံုးစြန္ရည္မွန္းခ်က္ ျပည့္ေျမာက္ရန္မွာမူ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအားလံုး ညီညြတ္စြာ အတူတကြ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ၾက ရမည္ ျဖစ္သည္။

“က်မတို႔က စနစ္ကုိ အသစ္ေျပာင္းခ်င္တယ္ဆိုရင္ အမ်ဳိးသမီးေရးရာကိစၥေတြကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္မယ့္ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒဆိုင္ရာ ျပဌာန္းခ်က္ေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ က်မတို႔ေတြ မညီညြတ္ဘဲ စနစ္တက် မလုပ္ႏိုင္ဘူး ဆိုရင္ အမ်ဳိးသားေတြရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ မႈေနာက္မွာပဲ က်န္ရစ္ခဲ့မွာပါ” ဟု အမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ျမန္မာ ႏိုင္ငံ) ကုိ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သူတဦး ျဖစ္သည့္ မခင္ဥမၼာက ေျပာသည္။ ၎အဖြဲ႔သည္ ျပည္ပေရာက္ အမ်ဳိးသမီး အဖြဲ႔မ်ားကို စုစည္းထားသည့္ တပ္ေပါင္းစု အဖြဲ႔အစည္း တခုျဖစ္သည္။

ယေန႔ လက္ရွိ အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္မ်ားက အမ်ဳိးသမီးမ်ား ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈတြင္ ပိုမို ေနရာရရွိေရး၊ ပိုမို တက္ႂကြစြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရးအတြက္ အားေပး တိုက္တြန္းမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားပါ ပူးတြဲတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ၾကရန္ အားေပးေျပာၾကား ေနသည္။

“အမ်ဳိးသမီးေတြ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ အားနည္းပါတယ္ေျပာရင္ က်မ မႀကိဳက္ဘူး။ ႐ိုးရာဓေလ့ထံုးတမ္းေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးစနစ္က ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေတြကို တားဆီးထားတယ္ ဆိုေပမယ့္ လက္ရွိ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္လွတဲ့ စနစ္ဆိုးႀကီးကို ေျပာင္းလဲႏိုင္ဖို႔ လႈပ္ရွားေနၾကတဲ့ တိုက္ပြဲေတြမွာ က်မတို႔ အမ်ိဳးသမီးေတြလည္း ပါဝင္ႀကိဳးပမ္းေနၾကတာပဲ” ဟု ကရင္အမ်ဳိးသမီး အစည္း အ႐ံုး၏အမႈေဆာင္အတြင္းေရးမႉးလည္းျဖစ္ ေကအန္ယူဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ တဦးလည္းျဖစ္သူ ေနာ္စီဖိုးရာက ေျပာသည္။

တခ်ိန္တည္းတြင္ ေကအန္ပီပီပါတီမွ ေဒးေဒးဖိုးကလည္း ပါတီေခါင္းေဆာင္မႈအတြင္း ေနာက္ထပ္ အမ်ဳိးသမီး မ်ဳိးဆက္သစ္ မ်ား ၀င္ေရာက္တာ၀န္ယူႏိုင္ေရးအတြက္ တိုက္တြန္းအားေပးလွ်က္ ရွိသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း တက္ႂကြလႈပ္ရွားေနၾကသူ အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာမူ စစ္အစိုးရ၏ ဖိႏွိပ္ကန္႔သတ္မႈမ်ားေၾကာင့္ အခက္အခဲမ်ား ပိုမိုႀကံဳေတြ႔ၾကရသည္။ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးခြင့္အတြက္ပင္ ခက္ခဲေနၾကရသည္။

“အမ်ဳိးသမီးေတြကို ေျမေတာင္ေျမႇာက္ ျမႇင့္တင္အားေပးဖို႔ ေနရာမရွိဘူး။ သူတို႔ကို သင္ၾကားေပးဖို႔၊ လႈပ္ရွားမႈ ထဲမွာ ပိုၿပီး ေဆာင္ရြက္လာႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေပးဖို႔ ေနရာမရွိဘူး။ ၿပီးေတာ့အမ်ဳိးသမီးငယ္ေတြကို ေလ့က်င့္ သင္ၾကားေပးဖို႔ အရင္းအျမစ္ ေတြလည္း မရွိဘူး” ဟု အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ ဗဟိုေကာ္ မတီ၀င္ တဦးျဖစ္သူ ေဒၚလဲ့လဲ့က ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အေျပာင္းအလဲမ်ား အမွန္တကယ္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္တိုင္ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီး အမ်ားစုမွာ အမ်ဳိးသားမ်ား ထက္ေနာက္က်က်န္ရစ္ေနရမည့္ အေနအထားရွိေနေသးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံျပင္ပရွိအမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာမူ စစ္အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈေဆာင္ရြက္ေနၾကစဥ္ ကာလ၌ အမ်ဳိးသမီးေရးရာ ကိစၥကို အၿမဲတေစ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြး ေနၾကသည္။

“က်မတို႔အမ်ိဳးသမီးေတြက သမိုင္းတေလွ်ာက္လံုးမွာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈခံထားခဲ့ရတယ္။ ေနာက္တႀကိမ္ ဒါမ်ဳိး လံုးဝ မျဖစ္ေစရဘူး” ဟု မခင္ဥမၼာကေျပာသည္။
၀ိုင္အိုလဲ့ခ်ဳိ ႏွင့္ ေအးလဲ့တို႔ ေရးသားသည့္ Women in the Movement ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။

ဧရာ၀တီမွတင္ျပသည္။