တမ္းတမိေသာ လူတစ္ေယာက္

‘ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း’ ဟူသည့္ အမည္နာမကိုၾကားလွ်င္ က်ေနာ္ရင္ခုန္သည္။ စိတ္လႈပ္ရွားသည္။ က်ေနာ့္ အဖို႔ ဒ႑ာရီပံုျပင္ေတြထဲက ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းပီသသည့္ ျမန္မာသူရဲေကာင္းတဦးကို အမွတ္ရေနသလို ခံစားမိသည္။ တခါတရံ သူအမွန္တကယ္ သက္ရွိထင္ရွားရွိခဲ့သည္လား မရွိခဲ့ဘူးလားဟု ထင္မိေလာက္ ေအာင္ကိုပင္ စိတ္ထဲတြင္ မပီ၀ိုးတ၀ါး ျဖစ္ေနတတ္သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ထိုသို႔ျဖစ္ရသည္ကို စဥ္းစားၾကည့္ သည့္အခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဆုိသည့္ အဆိုပါပုဂၢိဳလ္ထူး ပုဂၢိဳလ္ျမတ္ကို က်ေနာ့္အေနနွင့္ မ်က္၀ါးထင္ထင္ မျမင္ဖူးမေတြ႕ဖူးခဲ့ျခင္းသည္ အဓိကအေၾကာင္းအခ်က္တခု ျဖစ္မည္ထင္သည္။ ထို႔အျပင္ လူ႔ဘ၀တြင္ ေနထိုင္ အသက္ရွင္သြားခဲ့သည့္ အခိုက္အတန္႔အတြင္း သူ၏ စြမ္းေဆာင္ခဲ့မႈမ်ားက အသက္အ႐ြယ္ႏွင့္ မမွ်ေအာင္ အဆမတန္ ႀကီးမားလြန္းခဲ့၍လည္း တကယ့္လူမွ ဟုတ္ပါရဲ႕လားဟု က်ေနာ္ထင္မိခဲ့ျခင္း ျဖစ္မည္ထင္သည္။ ကြယ္လြန္သည့္ အခ်ိန္တြင္ သူသည္ အသက္အ႐ြယ္အားျဖင့္ (၃၂)ႏွစ္စြန္းစြန္းသာ ရွိေသးသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုမွ်အသက္အ႐ြယ္ႏွင့္ အလြန္တရာ ႀကီးေလးသည့္ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားကို ရဲရဲရင့္ရင့္ ျပတ္ျပတ္သားသား ႐ြပ္႐ြပ္ခြၽံခြၽံ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အိုးေ၀မဂၢဇင္းအယ္ဒီတာ၊ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢဥကၠဌ၊ ဗမာ့တပ္မေတာ္ စစ္ေသနာပတိ၊ အစိုးရနန္းရင္း၀န္ စသည့္တာ၀န္မ်ားကို အံ့အား သင့္စဖြယ္ ထမ္း႐ြက္ခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ေသာ ဂုဏ္ပုဒ္မ်ား၊ တာ၀န္ယူမႈမ်ားႏွင့္ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ အသက္ထက္ဆံုး ေပးဆပ္သြားခဲ့ သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဆိုေသာ ပုထုဇဥ္လူသားတဦးအား မျမင္ဖူး မေတြ႕ဖူး လိုက္လင့္ကစား သူ၏ ပင္ ကိုယ္စ႐ိုက္၊ စိတ္ေနစိတ္ထားတို႔ကို က်ေနာ္ ခ်စ္ခင္မိသည္၊ သူ၏ ကိုယ္က်င့္သီလ၊ ယံုၾကည္ခ်က္ရပ္တည္ ခ်က္၊ သူရသတၱိႏွင့္ တိုင္းခ်စ္ျပည္ခ်စ္စိတ္တို႔ကို ၾကည္ညိဳေလးစားမိသည္။ သူ၏ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း ပီသ သည့္၊ ႏိုင္ငံေရးသမားေကာင္း ပီသသည့္ အရည္အခ်င္းမ်ားကို အားက်မိသည္။
• • •

လူမွန္းသိတတ္စ အ႐ြယ္မွစ၍ က်ေနာ္ အမွတ္ထင္ထင္ ရွိခဲ့သည့္ ဓာတ္ပံုႏွစ္ပံု ရွိသည္။ အိမ္ဦးခန္းရွိ ဘုရားစင္၏ ေဘးတဖက္တခ်က္တြင္ အေဖခ်ိတ္ဆြဲထားေသာ မွန္ေဘာင္သြင္းထားသည့္ ဓာတ္ပံုႏွစ္ပံု ျဖစ္သည္။ ဘုရားစင္၏ ဘယ္ဖက္၌ ခ်ိတ္ဆြဲထားသည့္ပံုတြင္ ေခါင္းေပါင္းအျဖဴ ေပါင္းထားသည့္ အဖိုးအိုတဦး၏ ကိုယ္တပိုင္းပံုကို ေတြ႕ရၿပီး ညာဖက္၌ ခ်ိတ္ဆြဲထားသည့္ပံုတြင္ စစ္၀တ္စံု ၀တ္ထားသည့္ အမ်ဳိးသားတဦး၏ ကိုယ္တပိုင္းပံုကို ေတြ႕ရသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ဦးအား မည္သူမည္၀ါမွန္း ထုိစဥ္က က်ေနာ္မသိခဲ့။ ကေလးသဘာ၀ အေဖ့အား စပ္စပ္စုစုႏွင့္ ေမးၾကည့္သည့္အခါတြင္မွ အေဖက ဘယ္ဖက္က ပုဂၢိဳလ္ကို သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၊ ညာဖက္က ပုဂၢိဳလ္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟု ေျပာျပခဲ့သည္ကို အမွတ္ရမိသည္။ သို႔ေသာ္ ေက်ာင္းေနသည့္အ႐ြယ္ မဟုတ္ေသးသည့္အတြက္ သူတို႔၏ နာမည္ေတြကိုသာ က်က္မိေနၿပီး မည္သို႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ဆိုသည္ကို က်ေနာ္မသိခဲ့။ အ႐ြယ္ေရာက္လာသည့္အခါ သမိုင္းစာမ်က္ႏွာမ်ားကို တစတစ ဖတ္႐ႈေလ့လာခဲ့ရာမွ တဦးကုိ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး စာဆိုႀကီး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဖခင္ႀကီး ေဒါက္တာသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း ဟူ၍၎၊ တဦးကို ဗမာ့တပ္မေတာ္၏ ဖခင္ႀကီး၊ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟူ၍၎ ေလ့လာသိရွိခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ထဲထဲ၀င္၀င္ သိလာရသည့္ အခ်ိန္တြင္မူ ထိုပုဂၢိဳလ္ႀကီးႏွစ္ဦးအား ေလးစားၾကည္ညိဳသည့္ စိတ္မ်ားက က်ေနာ့္ရင္ထဲတြင္ နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္း အျမစ္တြယ္ေနခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။

ထိုပုဂၢိဳလ္ႀကီး ႏွစ္ဦးအနက္မွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဟူသည္ကို မူလတန္းဖတ္စာတြင္ ႐ြတ္ဆိုခဲ့ရေသာ ‘ေဖေဖာ္၀ါ ရီ(၁၃)မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမြးေန႔ပါ၊ ၁၉၁၅ ေရွ႕ေနဦးဖာသား၊ ဇာတိနတ္ေမာက္ မေကြးခ႐ိုင္၊ သိၾကမ်ားခုတိုင္၊ ၾကံ႕ၾကံ႕ခိုင္တဲ့ ဇာနည္ဖြား မိခင္ေဒၚစုသား၊ ၁၉၄၇ ေျပာင္းႂကြ တမလြန္၊ မ်က္ရည္သြန္လို႔ ဘ၀င္ညႇဳိး ဇူလိုင္တဆယ့္ကိုး’ ဟူသည့္ ကဗ်ာေလးတပုဒ္မွတဆင့္ က်ေနာ္စတင္ ရင္းႏွီးခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ က်ဆံုးခဲ့သည့္ ဇူလိုင္လ (၁၉)ရက္ေန႔ ေရာက္တိုင္း ေတာင္ငူၿမိဳ႕ အားကစားကြင္း (မိုင္ဒါကြင္း)တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္သည့္ အာဇာနည္ေန႔ အခမ္းအနားသို႔ ေက်ာင္းသားအားလံုး တန္းစီခ်ီတက္ၿပီး မိုးမိုးဖြဲဖြဲေအာက္တြင္ အေလးျပဳၾကရသည္ကို အမွတ္ရေနမိသည္။ ယခုအခါတြင္မူ အာဇာနည္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ ဥၾသဆြဲသံကို မၾကားရသည္မွာ ကာလအတန္ ၾကာေညာင္းခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ တိုင္းျပည္ကို လက္နက္အားကိုးႏွင့္ ရက္စက္စြာ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည့္ နအဖစစ္အုပ္စု တသက္ဟုပင္ ေျပာရေပမည္။ ထို႔အျပင္ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ျပဌာန္းထားသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ပတ္သက္ သည့္ သမိုင္းစာမ်က္ႏွာမ်ားကိုလည္း နအဖစစ္အုပ္စုက ေမွးမွိန္ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္ခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းပံုမ်ားျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳထုတ္ေ၀ထားသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ေငြစကၠဴမ်ားတြင္လည္း ျခေသၤ့႐ုပ္ပံုမ်ားကို အစားထိုးကာ အသစ္ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သမိုင္းစာမ်က္ႏွာမ်ား၊ တခမ္းတနား ဂုဏ္ျပဳမႈမ်ားကို စစ္အုပ္စုက အၿငိဳးတႀကီးႏွင့္ ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ား၊ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား အၾကားတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကဲ့သို႔ မဟုတ္မခံစိတ္ဓာတ္မ်ား ျဖစ္တည္လာၿပီး အမွန္တရားအတြက္ ေတာ္လွန္တိုက္ပြဲ၀င္လိုသည့္ သူရဲေကာင္းမ်ား ေပၚေပါက္လာမည္ကို စိုးရိမ္သျဖင့္ နအဖစစ္အုပ္စုက အေၾကာက္အလန္႔ႀကီးစြာ သမိုင္းကြင္းဆက္ ျဖတ္ခဲ့ျခင္းလည္းျဖစ္သည္။

ထိုသို႔စစ္အုပ္စုက အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ျပည္သူလူထုအၾကား ကြင္းဆက ျပတ္ေအာင္ နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးႏွင့္ ႀကိဳးပမ္းေသာ္လည္း ယေန႔တိုင္ ျမန္မာျပည္သူလူထု၏ ရင္ထဲအသည္းထဲတြင္ ‘ဗိုလ္ခ်ဳပ္’ ဟူေသာ အမည္နာမက ကိန္းေအာင္ျမဲ ကိန္းေအာင္လ်က္ပင္။ ျပည္သူလူထုက ကိုယ့္နည္းကိုယ္ဟန္ႏွင့္ သမိုင္းအစစ္အမွန္ေတြကို တိတ္တဆိတ္ လက္ဆင့္ကမ္း သယ္ေဆာင္လ်က္ပင္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စိတ္ဓာတ္၊ အေတြးအေခၚ၊ ႏိုင္ငံေရး ႀကိဳးပမ္းခ်က္၊ ေဟာေျပာခ်က္မ်ား၊ အဆိုအမိန္႔မ်ားက သူကြယ္လြန္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း(၆၀)နီးပါး ၾကာသည့္တိုင္ သစ္လြင္လတ္ဆတ္ေနဆဲ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ဖို႔ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းေနသည့္ ျမန္မာျပည္သူလူထုအတြက္ ယေန႔တိုင္ လမ္းျပေရွ႕ေဆာင္ႏိုင္ဆဲ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔သစ္လြင္ေနဆဲ၊ လမ္းျပေရွ႕ေဆာင္ႏိုင္ဆဲျဖစ္သည္ကို သူ၏ ေရးသားခ်က္မ်ား၊ အဆိုအမိန္႔မ်ား၊ ေဟာေျပာခ်က္မ်ား၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား၌ အထင္းအရွား ေတြ႕ရေလသည္။

ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဗိုလ္္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ျမန္မာျပည္သူျပည္သား အမ်ားစု သက္၀င္ယံုၾကည္သည့္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ၁၉၃၅ခုႏွစ္ ဧၿပီလထုတ္ ဂႏၶေလာက မဂၢဇင္းတြင္ Burma and Buddhism ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ႏွင့္ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ ေရးသားခဲ့ေလသည္။ အသက္ (၂၀)အ႐ြယ္က အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားခဲ့သည့္ ထိုေဆာင္းပါးထဲတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ‘ဗုဒၶဘာသာ၏ အႏွစ္သာရမွာ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္၍ လက္ေတြ႔က်င့္သံုးနည္း ျဖစ္သည္။ ထိုနည္းမွာလည္း ေကသမုတၱိသုတ္ေခၚ ကာလာမသုတၱန္လာ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရား၏ ေဟာၾကားခ်က္ျဖစ္သည္၊ ထိုေဟာၾကား ခ်က္မွာ အယူ၀ါဒတခု၏ အမွားအမွန္ကို ဆံုးျဖတ္ရာတြင္ တဆင့္ၾကားမွ်ျဖင့္လည္း ဟုတ္ၿပီ မွန္ၿပီဟု လက္မခံသင့္၊ မိ႐ိုးဖလာ အယူ၀ါဒျဖစ္၍လည္း လက္မခံသင့္၊ ဤအရာသည္ ဤသို႔ျဖစ္သကဲ့ဟူေသာ ေကာလာဟာလျဖင့္လည္း လက္မခံသင့္၊ က်မ္းဂန္စာေပႏွင့္ ညီၫြတ္သည္ဆို႐ံုႏွင့္လည္း လက္မခံသင့္၊ မိမိတို႔ ယံုၾကည္ထိုက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ စကားျဖစ္သည္ဟုဆိုကာ ပုဂၢိဳလ္စြဲျဖင့္လည္း လက္မခံသင့္၊ မိမိတို႔ ေလးစားေသာ ဆရာ၏ စကားျဖစ္သည္ဟုဆိုကာ ဆရာစြဲျဖင့္လည္း လက္မခံသင့္ဘဲ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ကာ လက္ေတြ႕လုပ္ၾကည့္၍ အက်ဳိးရွိသည့္ အယူ၀ါဒ (၀ိဘဇၥ၀ါဒ)ကိုသာ လက္ခံရမည္ ဆိုသည့္အခ်က္ ျဖစ္သည္၊ ဗုဒၶဘာသာ၏ အႏွစ္သာရျဖစ္ေသာ အထက္ေဖာ္ျပပါ ၀ိဘဇၥ၀ါဒကိုသံုး၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ တိုးတက္ၾကီးပြားေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္သြားၾကရန္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအားလံုး၏ အဓိကတာ၀န္ ျဖစ္သည္’ ဟူ၍ ဗုဒၶဘာသာအေပၚ သူ၏ အျမင္ႏွင့္ တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ ေရးႏွင့္ တိုးတက္ႀကီးပြားေရးအတြက္ ဗုဒၶဘာသာ၏ အႏွစ္သာရကို လက္ေတြ႕က်င့္သံုးႏိုင္ေၾကာင္း ဓမၼဓိဌာန္က်က် ေဆြးေႏြးတင္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အႏုပညာ

စာေရးဆရာႀကီး ဒဂုန္တာရာက သူ၏ ‘႐ုပ္ပံုလႊာ’ အဖြဲ႕အႏြဲ႕တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား ‘ေအာင္ဆန္း (သို႔မဟုတ္) အ႐ိုင္း’ ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေရးသားခဲ့သည္ကို ဖတ္ရဖူးသည္။ ဆရာဒဂုန္တာရာက သူ၏ ႐ုပ္ပံုလႊာအဖြဲ႕တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရး အေၾကာင္းကိုသာ အစဥ္အျမဲ ေတြးေတာေနၿပီး က်န္သည့္အရာမ်ားကို ဂ႐ုမစိုက္ဘဲ ေနတတ္ပံု၊ လူ႐ိုင္းတဦးႏွင့္ ပံုပန္းသ႑ာန္တူကာ ဆက္ဆံရခက္ၿပီး ဂြတီးဂြက် ႏိုင္လွပံု၊ သူ ယံုၾကည္ရာကို စိုက္လိုက္မတ္တတ္ႏွင့္ တဇြတ္ထုိး လုပ္တတ္ပံု၊ သို႔ေသာ္ သူ႔တြင္ အႏုပညာဓာတ္ခံရွိပံု စသည္တို႔ကို ရသဟန္ႏွင့္ လွလွပပ ျခယ္မႈန္းခဲ့ေလသည္။ ထို႐ုပ္ပံုလႊာ အဖြဲ႕အႏြဲ႕ကိုဖတ္ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ‘ကိုေဌးၿမိဳင္ ေျပာသေလာက္လည္း ငါမ႐ိုင္းေသးပါဘူးကြာ’ ဟု သူ၏ ကိုယ္ရံေတာ္ ဗိုလ္ထြန္းလွကို ရယ္ေမာကာ ေျပာခဲ့ဖူးေၾကာင္း ေဆာင္းပါးတပုဒ္တြင္ ဖတ္ရဖူးသည္။ ထို႔အျပင္ အလကၤာေက်ာ္စြာ ၿမိဳ႕မၿငိမ္း၏ ‘သက္ေ၀’၊ ‘ကၪၥန’ သီ ခ်င္းမ်ားကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ႏွစ္သက္ပံု၊ ပင္လံုစာခ်ဳပ္အတြက္ ရွမ္းျပည္သို႔အသြား အင္းေလးကန္ထဲ ေလွစီးေနစဥ္ ‘ေလွကေလးကို ေလွာ္မည္ … ေဘးမသမ္းဘဲ ေအးခ်မ္းေတာ့မည္ …’ ဆိုသည့္ အဆိုေတာ္ ဒုိရာသန္းေအး၏ သီခ်င္းအား ဗုိလ္ခ်ဳပ္ညည္းတြားပံုတို႔ကို ဖတ္ရသည့္အခါ ဗုိလ္ခ်ဳပ္သည္ တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ မအားလပ္ေအာင္ အလုပ္မ်ားေနလင့္ကစား သူ၏ ရင္ထဲ၌မူ အႏုပညာဓာတ္အျပည့္ ကိန္းေအာင္ေနေၾကာင္း အထင္အရွား ေတြ႕ရေလသည္။ ‘ဗမာအက၊ ဗမာဂီတေတြဟာ ဟိုဘက္က လွည့္လာတာေတြရွိတယ္။ ဒါေတြကို စံုစမ္းရမယ္။ အာရွတိုက္သားေတြ တဦးနဲ႔တဦး ဘယ္လို ဆက္စပ္မႈ ရွိတယ္ဆိုတာ ေလ့လာရမယ္၊ ကြၽန္ေတာ္လည္း အႏုပညာသမားပါဗ်ာ’ ဟူ၍လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေျပာၾကားခဲ့ဖူးသည္။ ထိုစကားကို ေထာက္႐ႈျခင္းျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ အႏုပညာအေပၚ စိတ္၀င္တစားရွိပံုႏွင့္ အႏုပညာသမားအျဖစ္ ဂုဏ္ယူ၀င့္ႂကြားခ်င္ပံုကို ရိပ္စားမိၿပီး လူသားတုိင္းအေပၚ အႏုပညာ၏ ညႇိဳ႕ငင္ဖမ္းစားမႈအား ႀကီးမားပံုကို ဆက္စပ္ ေတြးေတာေနမိပါသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ပညာ

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ပညာႏွင့္ ပတ္သက္၍ သူျမင္သည့္ အဓိပၸာယ္ကိုလည္း သူ၏ ကိုယ္တိုင္ေရး အတၳဳပၸတၱိတြင္ ရွင္းျပခဲ့ရာ အလြန္ပင္ မွတ္သားဖြယ္ ေကာင္းသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ‘ပညာသည္ စာအုပ္မ်ားထဲ၌သာ ရွိသည္မဟုတ္။ စာအုပ္မ်ားကို ေက်ာ္၍ ျမင္စြမ္းႏိုင္ျခင္းကို ေဆာင္ႏိုင္ရေပမည္။ ပညာသည္ လူ၏ ရာဇ၀င္ကိုသာ ျပဳျပင္တိုးခ်ဲ႕႐ံုသည္မဟုတ္။ လူ၏ စိတ္ေနစိတ္ထား၊ အယူအဆမ်ားကိုလည္း တိုးတက္ေစရမည္။ ရာဇ၀င္သိ႐ံုသာ မဟုတ္၊ ရာဇ၀င္ကို ဖန္တီးႏိုင္ေစရမည္။ ေလာကဓာတ္ပညာကို သိ႐ံုသာမဟုတ္၊ ေလာကဓာတ္ပညာကို တိုးခ်ဲ႕ ႏိုင္ေစရမည္။ ေလာကအေၾကာင္းကို နားလည္ေစသာမဟုတ္၊ သည့္ထက္ေကာင္းေသာ ေလာကကို ဖန္ဆင္းႏိုင္ ေစရမည္။ ေလွနံဓားထစ္ဆိုေသာ အလုပ္၊ အေျပာ၊ အေတြးတို႔မွာ ပညာ၏ အဓိပၸာယ္ ဆန္႔က်င္ဘက္ေပတည္း’ ဟု အျမင္က်ယ္စြာ ရွင္းျပခဲ့ေလသည္။ ယခုအခါ စစ္အုပ္စု၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္၌ ေမးခြန္းေပါက္၊ အလြတ္က်က္၊ အမွတ္အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္၊ ခိုးခ်ပညာေရးစနစ္ႏွင့္ အလံုးစံု ပ်က္စီးေနေသာ ပညာေရးစနစ္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသာ ျမင္ေတြ႕လွ်င္ ရင္က်ဳိးဖြယ္ အတိပင္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ စာေပ

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ တိုင္းျပည္၏ ဦးစားေပး လိုအပ္ခ်က္အရ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္၊ စစ္ေရးေခါင္းေဆာင္ လုပ္ေနရေသာ္လည္း သူအမွန္တကယ္ ျဖစ္ခ်င္သည့္ အာသီသမွာ စာေရးဆရာဘ၀ ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ေမလ (၃၀)ရက္ေန႔တြင္ ကိုယ့္မင္းကိုယ့္ခ်င္းလမ္းရွိ ဖဆပလဌာနခ်ဳပ္၌ ျပဳလုပ္ေသာ သတင္းစာဆရာမ်ား အစည္းအေ၀းတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ‘လြတ္လပ္ေရးရတဲ့ အခ်ိန္အထိေတာ့ က်ဳပ္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ရအံုးမွာဘဲ၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးလို႔ ပါတီတိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ က်ဳပ္က မပါခ်င္ဘူး။ ေဘးဖယ္ေနမယ္။ သူမ်ားေတြလုပ္တာ ထုိင္ၾကည့္ၿပီး စာအုပ္ေရးမယ္’ ဟူ၍ သူ၏ ခ်င္ျခင္းကို ဖြင့္ဟေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ ထိုေျပာစကားသည္ ၀မ္းသာစရာ ေကာင္းသလို ၀မ္းနည္းဖြယ္လည္း ေကာင္းလွသည္။ ၀မ္းသာစရာေကာင္းသည္က စာေရးဆရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းထံမွ ယူ၍ မကုန္ခန္းႏိုင္သည့္ စာေပဗဟုသုတ ဟင္းေလးအိုးႀကီး ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရမည္ကိုျဖစ္ၿပီး ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းသည္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္လို အရည္အခ်င္း ျပည့္၀သည့္ ႏိုင္ငံေရးသမားေကာင္းတေယာက္ ႏိုင္ငံေရးေလာကမွ ေဘးဖယ္ေနခ်င္ေလာက္ေအာင္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြၾကားမွာ အတိုက္အခုိက္ေတြ၊ စားခြက္လုမႈေတြ၊ ေနာက္ေက်ာ ဓားႏွင့္ ထိုးမႈေတြ၊ တိုင္းျပည္ ေကာင္းစားေရးထက္ ကိုယ့္အုပ္စု၊ ကိုယ့္ပါတီ အာဏာရေရး ေကာင္းစားေရးအတြက္သာ ဦးတည္လုပ္ေဆာင္မႈေတြ ရွိလာမည္ကို ႀကိဳတင္ျမင္ေတြ႕ေန၍လားဟု ေတြးစရာ ျဖစ္ေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ မကြယ္လြန္မီ အခ်ိန္အထိ ႏိုင္ငံေရး၊ ပညာေရး၊ စစ္ေရး၊ ေလာကီေရးရာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေဆာင္းပါးမ်ားစြာကို ေရးသားခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေရးသားခဲ့သည့္ စာမ်ားတြင္ သူ၏ တိက်ရွင္းလင္း အားေကာင္းေသာ စကားေျပ အေရးအသားႏွင့္ ဦးတည္ခ်က္ေရာက္ေအာင္ ထိထိမိမိ ကြင္းကြင္းကြက္ကြက္ ေရးသားတတ္ပံုကို အားက်အတုယူဖြယ္ ေတြ႕ရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ထုတ္ အိုးေ၀မဂၢဇင္းတြင္ ဂုဏ္ျပဳေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ‘ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္စာေပ’ ဟူေသာ ေဆာင္းပါးတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ ေခတ္မီမီ ကမၻာၾကည့္ ၾကည့္ျမင္တတ္ပံုကို အထင္အရွား ေတြ႕ရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ‘တကမၻာလံုးဟာ ယခုအခါ ေခတ္ေျပာင္းေနတဲ့ အခ်ိန္အခါႀကီး ျဖစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း ကမၻာႀကီးနဲ႔အတူ ေခတ္ေနာက္မက်ေအာင္ လိုက္ၾကစုိ႔။ ကမၻာ့ဇာတ္ခံု ႀကီးမွာ ကမၻာ့ေတးသံလိုက္၍ ကႏိုင္တဲ့ ဗမာျပည္ႀကီးျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးျပဳျပင္ၾကစို႔။ ဗမာျပည္ႀကီးကို လြတ္လပ္ၿပီး တိုးတက္ထြန္းကားတဲ့ တိုင္းျပည္ျဖစ္ေအာင္ ၾကံေဆာင္ ႀကိဳးစားၾကစို႔။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အားလံုး စစ္သားေရာ၊ ႏိုင္ငံေရးသမားေရာ၊ စာေရးဆရာေရာ၊ သတင္းစာဆရာေရာ၊ ဗမာတမ်ဳိးသားလံုး ယခုေျပာတဲ့အတိုင္း ေခတ္ေျပာင္း အလုပ္ကို တူၿပိဳင္ၿပိဳင္ လုပ္ကိုင္ၾကပါစို႔’ ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ယေန႔ေခတ္လို ဂလိုဘယ္လိုက္ဇ္ ျဖစ္လာမည့္ အခ်ိန္ကာလကို ႀကိဳျမင္၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ထိုသို႔ တိုက္တြန္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္မည္ဟု ထင္ျမင္မိရင္း စစ္အာဏာရွင္တို႔ ဖ်က္ဆီးခဲ့သည့္ တုိင္းျပည္အေၾကာင္း စဥ္းစားကာ ရင္နင့္ရင္နာ ျဖစ္ရေလသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး

တိုင္းျပည္တြင္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေတြးတတ္ေခၚတတ္ စဥ္းစားတတ္သည့္ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ မရွိမွ သူတို႔ အာဏာတည္ျမဲေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မည္ဟု စစ္အာဏာရွင္ေတြ ေတြးပံုေပၚသည္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ အာဏာရွင္ ဗိုလ္ေန၀င္း လက္ထက္မွ ယေန႔အာဏာရွင္ ဗိုလ္သန္းေ႐ႊ လက္ထက္အထိ ျမန္မာျပည္တြင္ ႏိုင္ငံေရးသမား မ်ဳိးဆက္ျပတ္ေအာင္ စနစ္တက် လုပ္ေဆာင္ခဲ့၊ လုပ္ေဆာင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ အာဏာရွင္တို႔က ႏိုင္ငံေရးသမား ဆိုသည္ကို ေခြးေလွးၾကမ္းပိုးဟု လူၿပိန္းေတြက ျမင္လာေအာင္၊ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ေဆာင္ျခင္းကို လူညစ္ပတ္ေတြ အလုပ္ဟု ထင္ျမင္ေအာင္ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကမူ တိုင္းျပည္ တိုးတက္ထြန္းကားေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေရးသမားေကာင္းေတြ မ်ားမ်ားရွိဖို႔ လိုအပ္ပံု၊ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ေဆာင္ျခင္း၏ မြန္ျမတ္ပံုတို႔ကို ၁၉၄၀ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလထုတ္ ဒဂုန္မဂၢဇင္း၌ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ‘ႏိုင္ငံေရးအမ်ဳိးမ်ဳိး’ ဟူသည့္ ေဆာင္းပါးတြင္ အရိပ္အႁမြက္ ထည့္သြင္း ေရးသားခဲ့သည္။ ထိုေဆာင္းပါးတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ‘အစိုးရဟု ျဖစ္ေပၚလာစဥ္ကပင္ လူေတြ တရားမေစာင့္ႏိုင္၍ ျဖစ္၏။ လူေတြသာ တရားေစာင့္ႏိုင္လွ်င္ အစိုးရ ရွိေတာ့မည္မဟုတ္။ ဤကား ဗမာ့က်မ္းဂန္ေတြ၌ပင္ ရွိ၏။ လူေတြတရား မေစာင့္ႏိုင္သည့္ အေၾကာင္းမွာလည္း ေလာဘတရားေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ေလာဘတရား ျဖစ္ျခင္းမွာလည္း ပုဂၢလိက ပစၥည္းေပၚလာသျဖင့္ ငါ့ဟာ၊ ငါ့အိမ္၊ ငါ့ျခံ စသျဖင့္ ငါတည္းဟူေသာ သကၠာယဒိဌိ အရင္းခံသည့္ ေလာဘ၊ ထိုေလာဘေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေဒါသ၊ ထိုေလာဘ ေဒါသမီးတို႔ေၾကာင့္ ေမာဟတည္းဟူေသာ မသိမလိမၼာ မိုက္မဲမႈျဖစ္လာ၏။’

‘ဦးဘေဘႀကီး ေျပာသလို ညစ္ပတ္တဲ့ အလုပ္လား ဆိုသည့္ ေမးခြန္းကိုလည္း ေျဖလို၏။ ဦးသိန္းေမာင္ႀကီးကေတာ့ ၀န္ခံသြားရွာၿပီ။ ညစ္ပတ္တယ္တဲ့ သူေတာ့ မလုပ္ခ်င္ဟု ေျဖခဲ့ၿပီ။ ေတမိမင္း အားက်လို႔ ထင္၏။ ယခုေတာ့ ဆြဲခ်ေခၚတဲ့ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ႀကီး ျဖစ္ေနတယ္။ အမွန္မွာ ႏိုင္ငံေရးသည္ ေလာကီေရးပင္ျဖစ္၏။ ႏိုင္ငံေရးမွာ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း တရားမဟုတ္။ သို႔ေသာ္လည္း ေလာကီရွိမွလည္း ေလာကုတ္ရွိႏိုင္၏။ ေလာကုတ္ရွိမွလည္း ေလာကီ တည္ႏိုင္၏။ အူမေတာင့္မွ သီလေစာင့္ႏိုင္၏။

လူေတြသည္ ျပဳျပင္လို႔ရ၏။ ျပဳျပင္လို၏။ တိုးတက္လို၏။ ဤအခ်က္မွာ ထင္ရွားေနေပၿပီ။ စင္စစ္ႏိုင္ငံေရးမွာ ထိုျပဳျပင္ တိုးတက္လိုသည့္ ပင္မတရားႀကီးတရပ္ပင္ ျဖစ္၏။ ထိုတရားကား ေလာကီနိဗၺာန္ကို ေနာက္ဆံုးရည္မွန္းေပ၏။ ထို၌ေၾကာင့္ အဘယ္မွာလွ်င္ ညစ္ပတ္ရေပမည္နည္း’ ဟု ျပတ္ျပတ္သားသား ေရးသားခဲ့သည္။

ထိုေဆာင္းပါးထဲတြင္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ေဆာင္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း ‘မိမိကိုယ္ကို နာမည္ႀကီးေအာင္၊ ႂကြယ္၀ေအာင္ လုပ္တတ္သည္မွာ ႏိုင္ငံေရးမဟုတ္။ တိုင္းျပည္ေကာင္း ေအာင္လုပ္တတ္မွ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္၏’ ဟု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ က သတိေပး ေရးသားခဲ့ေသး၏။

ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ေဆာင္ရာ၌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စိတ္ေစတနာ သန္႔စင္ပံုကို ပင္လံုညီလာခံ ေအာင္ျမင္စြာ က်င္းပၿပီးစီးခဲ့သည့္ အထိမ္းအမွတ္ ညစာစားပြဲတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ ရင္တြင္းလာ စကားကို ေထာက္႐ႈၿပီး သိျမင္ႏိုင္သည္။ ထိုညစာစားပြဲတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ‘ကြၽန္ေတာ္ ဒီကို ေရာက္လာတဲ့ကိစၥ နားလည္တာ တခုရွိပါတယ္။ ဘာလဲဆိုရင္ ဗမာျပည္ႀကီး လြတ္လပ္ေစခ်င္တယ္၊ ညီၫြတ္ေစခ်င္တယ္၊ ႀကီးပြားေစခ်င္တယ္ သည္ဟာပါဘဲ။ တိုင္းျပည္ လြတ္လပ္ေအာင္၊ ညီၫြတ္ေအာင္၊ ႀကီးပြားေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ ဆိုတာကို လြန္ခဲ့တဲ့ (၁၀)ႏွစ္ေလာက္ကစၿပီး ႀကိဳးစားလာပါတယ္။ ေနာင္လဲ ႀကိဳးစားပါဦးမယ္။ လံုးလံုးလြတ္လပ္တဲ့ကိစၥ ၿပီးျပတ္သည္အထိ ႀကိဳးစားပါမယ္’ ဟု ရင္ထဲတြင္ရွိသည့္အတိုင္း အ႐ိုးသားဆံုး ေျပာၾကားခဲ့ေလသည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုရလွ်င္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ လူဘ၀တြင္ ေနထိုင္သြားသည့္ အခိုက္အတန္႔ေလး အတြင္း၌ မွတ္ေက်ာက္မ်ားစြာ အတင္ခံႏိုင္ခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရေပသည္။ ႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္တည္ၾကည္မႈ၊ ရဲရင့္မႈ၊ ယုံၾကည္သည့္အတိုင္း ေျပာဆိုလုပ္ေဆာင္မႈ၊ ကိုယ္က်င့္သီလ ေကာင္းမြန္မႈ၊ ရပ္တည္ခ်က္ ခိုင္မာမႈ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်ရာတြင္ ျပတ္သားမႈ၊ မွန္ကန္သည့္ ဦးေဆာင္မႈကို ေပးႏိုင္မႈ၊ ကိုယ္ယံုၾကည္ရာကို မေၾကာက္မ႐ြံ႕ ေနာက္မတြန္႔ဘဲ တစိုက္မတ္မတ္ လုပ္ေဆာင္တတ္မႈ၊ တိုင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးအေပၚ စိတ္ေစတနာ ႀကီးမားမႈ၊ ကိုယ္က်ဳိးစြန္႔ အနစ္နာခံလိုစိတ္ အျပည့္ရွိမႈ၊ ႏိုင္ငံေရးကို ႏံွ႔ႏွံ႔စပ္စပ္ ေလ့လာၿပီး လက္ေတြ႕က်က် အေျဖရွာႏိုင္မႈ၊ အနာဂတ္ကို ႀကိဳျမင္တတ္ၿပီး အရွည္သျဖင့္ ေတြးေခၚလမ္းျပေပးႏိုင္မႈ … စသည့္ အရည္အခ်င္းေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာႏွင့္ လူဘ၀ကို ျဖတ္သန္းသြားခဲ့သည္။ ထိုကဲ့သို႔ ပုဂၢိဳလ္ထူးအား က်ေနာ္ တမ္းတမိသည္မွာ အဆန္းမဟုတ္ဟု ထင္သည္။ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္အား စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ရန္ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းေနရဆဲျဖစ္သည့္ ယခုလို အခ်ိန္ကာလမ်ဳိးတြင္ သူ႔ကိုပို၍ပင္ တမ္းတမိသည္။ သူသာ သက္ရွိထင္ရွားရွိေနခဲ့လွ်င္ … ၊ သူသာ ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပံုတြင္ ပါ၀င္ခဲ့လွ်င္ … ၊ သူသာ ေတာ္လွန္ေရး နယ္ပယ္ထဲတြင္ ရွိေနခဲ့လွ်င္ … ။ မည္သို႔ေသာ ေခါင္းေဆာင္မႈ ေပးမည္နည္း၊ ပစၥကၡ ႏိုင္ငံေရးအေျခေနေတြ အားလံုးကို မည္သို႔ ေ၀ဖန္သံုးသပ္မည္နည္း၊ စစ္အာဏာရွင္ေတြကို ဘယ္နည္းဘယ္ပံု ရင္ဆိုင္အႏိုင္ယူမည္နည္း … စသည္ျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတည္းဟူေသာ ႏိုင္ငံေရးသမား ေကာင္းတေယာက္၊ စစ္ေရးေခါင္းေဆာင္ေကာင္း တေယာက္ကို တမ္းတကာ အေတြးနယ္ခ်ဲ႕ ေနမိေလသည္။

(ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ဆက္စပ္ရာ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားမွ ကူးယူမွတ္သားထားသည့္ မွတ္စုမ်ားကို ကိုးကားပါသည္။)

(ေခတ္ၿပိဳင္ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာတြင္ “၀င့္ထည္” ကေလာင္အမည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ေဆာင္းပါး ျဖစ္ပါ သည္။)