ကုလ လူ႔အခြင့္အေရးကိုယ္စားလွယ္ ေမးခြန္းတဲ့လာျပန္ၿပီ

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အတည္ျပဳလိုက္ၿပီျဖစ္တဲ့ ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပံု အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒီ ဖဲြ႔စည္းပံု ေရးဆဲြတဲ့ေနရာမွာေရာ အတည္ျပဳတဲ့ေနရာမွာပါ ဒီမိုကေရစီ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ဘယ္ေလာက္အထိ က်င့္သံုးခဲ့သလဲ - မတူကဲြျပားတဲ့ အျမင္ေတြကိုေရာ တကယ္ပဲ ထင္ဟပ္မႈ ရိွရဲ႕လား - လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခြင့္ေတြ ရိွခဲ့ရဲ႕လား - စသျဖင့္ ကမၻာကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ အသစ္ မစၥတာ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojea Quintana) က သူရဲ႕ ပထမဆံုး လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ အစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာေတြ ရိွေနပါတယ္။ မေန႔ကပဲ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံလူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကိုသားၫႊန္႔ဦးက အစီရင္ခံထားပါတယ္။

ကင္တားနား ရဲ႕ ပထမဦးဆံုး အစီရင္ခံစာကို ၾကည့္လိုက္ရင္ပဲ ဒီ ဖဲြ႔စည္းပံု ဥပေဒႀကီးဟာ စစ္အစိုးရဖက္က တဖက္သတ္ အတည္ျပဳခဲ့တာ ဆိုတာ ေပၚလြင္ေနပါတယ္။ ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒမူၾကမ္း ေရးဆဲြစဥ္ကတည္းက မတူကဲြျပားတဲ့ အျမင္သေဘာထားေတြကို ခ်န္လွပ္ထားတာ၊ ဖဲြ႔စည္းပံုေရးဆဲြေရးမွာ မတူကဲြျပားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အစုအဖဲြ႔အားလံုး ကုိယ္စားျပဳ ပါ၀င္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ဆႏၵခံယူပဲြကို နိုင္ငံတကာ ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ေပးဖို႔ ကုလသမဂၢ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို လစ္လ်ဴရႈခဲ့တာ၊ ဖဲြ႔စည္းပံု အတည္ျပဳေရး ဆႏၵခံယူပဲြကို တဖက္သတ္ လုပ္ၿပီး အတိုက္အခံေတြကို ႏွိပ္ကြပ္ထားတာ စတာေတြကို အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔တကြ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အခု ဒီဆႏၵခံယူပဲြကို ဘယ္လို ျပဳလုပ္ခဲ့သလဲ ဆိုတာ အစိုးရက တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ေပးဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ကုိယ္စားလွယ္က ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။

“နိုင္ငံတကာ ေစာင့္ၾကည့္မႈေတြ မရိွတာေၾကာင့္ ဒီဆႏၵခံယူပဲြကို ဘယ္လို က်င္းပျပဳလုပ္တယ္ ဒီကေန ဘယ္လို ေလ့လာသင္ခန္းစာ ယူစရာေတြ ရိွတယ္ ဆိုတာကို အစိုးရကေန အစီရင္ခံစာ တရား၀င္ထုတ္ေပးဖို႔ က်ေနာ္ အႀကံျပဳထားပါတယ္။ ဒါဟာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္လုပ္မယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြ အႀကိဳ ျပင္ဆင္ ေဆာင္ရြက္စရာေတြအတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္မွာပါ။ ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ တခု ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာဟာ မတူကဲြျပားတဲ့ အျမင္သေဘာထားေတြကို ဘာမွ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြမပါဘဲ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။”

ဒါ့အျပင္ ျမန္မာအစိုးရက အခု ကတိက၀တ္ျပဳထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး လမ္းျပေျမပံု နဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း ဒါဟာ တကယ္ကို ဒီမိုကေရစီကို ဦးတည္တဲ့ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ျဖစ္ေစဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာ ကင္တားနားက အခုလို အႀကံျပဳ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

“အဆင့္ ၇ ဆင့္ပါတဲ့ ဒီႏိုင္ငံေရး လမ္းျပေျမပံုဟာ အဓိပၸါယ္ ျပည့္၀ဖို႔ဆိုရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလံုးကို လြတ္ေပးရပါမယ္၊ သူတို႔ကို ဒီမိုကေရစီေရး လုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း ပါ၀င္ပတ္သက္ခြင့္ ေပးရပါမယ္။ ဒီလို ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္းေပၚ သြားမယ္ဆိုရင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး၊ က်ဴးလြန္သူေတြကို အေရးယူသြားဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ဆႏၵျပမႈေတြ အေပၚ ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြကို အျပည့္အ၀ ျပန္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးသြားဖို႔ လိုပါတယ္။”

ဒါေပမယ့္လည္း (၈) ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ ညီလာခံကို တက္လာတဲ့ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦး၀ဏၰေမာင္လြင္ကေတာ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ရဲ႕ ေ၀ဖန္ အႀကံျပဳ တင္ျပခ်က္ေတြကို ျပတ္ျပတ္သားသား အခုလို ျငင္းပယ္လိုက္ပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အထူးကိုယ္စားလွယ္ရဲ႕ ဒီေ၀ဖန္ တင္ျပခ်က္ေတြကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ကို ျငင္းပယ္ပါတယ္။ တကယ္တမ္းကေတာ့ ဒီဆႏၵခံယူပဲြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ကိစၥေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးကိစၥ အခ်ဳပ္အခ်ာ ရပိုင္ခြင့္ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလို ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ကို ေ၀ဖန္ေျပာၾကားတာဟာ အထူး ကိုယ္စားလွယ္ႀကီး အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ တာ၀န္ပိုု္င္းကေန ေက်ာ္လြန္ ေဆာင္ရြက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ျမန္မာသံအမတ္ ဦး၀ဏၰေမာင္လြင္အေနနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္ႀကီးရဲ႕ ဆႏၵခံယူပဲြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အႀကံျပဳခ်က္ကို ျငင္းဆန္လိုက္ရံုတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတကာက ေျပာေနသလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားဆိုတာ လံုး၀မရိွဘူး ဆိုတဲ့အေၾကာင္း အခုလို ျငင္းဆန္ခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားဆိုတာ မရိွပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရိွတည္ဆဲ ဥပေဒေတြကို က်ဴးလြန္သူတိုင္းဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဥပေဒေၾကာင္းနဲ႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ အေရးယူခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ဒါေပမယ့္လည္း ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆက္ၿပီး ထိန္းသိမ္းထားတာဟာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းနဲ႔ မညီဘူးလို႔ေတာ့ မစၥတာ ကင္တားနား က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆက္ၿပီး ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း အပိုဒ္ (၉)၊ အပုိဒ္ (၁၀)၊ အပိုဒ္ (၁၉) တို႔နဲ႔ ၿငိစြန္းေနပါတယ္။ ဒီအပိုဒ္ေတြအရ ဆိုရင္ ဘယ္သူကိုမဆို ဥပေဒမဲ့ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းတာ မလုပ္ရပါဘူး။ ဘယ္သူမဆို ဥပေဒေၾကာင္းအရ လြတ္လပ္ၿပီး အမ်ားျပည္သူေရွ႕မွာ တရားစီရင္ခံပိုင္ခြင့္ ရိွရပါမယ္။ ဘယ္သူမဆို လြတ္လပ္စြာ မိမိသေဘာ ဆႏၵကို ထုတ္ေဖာ္ ေျပာခြင့္ရိွပါတယ္။”

ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္သစ္ မစၥတာ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တာနာအေနနဲ႔ သူတာ၀န္ယူတဲ့ ၂၀၀၈ ေမလ ၁ ရက္ေန႔ကစလို႔ ရိွရင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႔ခဲ့ရတယ္လို႔လည္း ေထာက္ျပသြားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အခ ဆိုင္ကလုန္း မုန္တိုင္း ကူညီ ကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစား လိုက္နာၾကဖို႔ကိုလည္း သူက တိုက္တြန္းပါတယ္။

“လူသားခ်င္း စာနာကူညီေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ ပါ၀င္လုပ္ကိုင္ေနသူ အားလံုးအေနနဲ႔ ေယာက်ၤားမိန္းမ လူမ်ိဳးမခဲြျခားဘဲ ဒီဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားၾကဖို႔ က်ေနာ္ ပန္ၾကားလိုပါတယ္။ အဆိုးဆံုး ျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြကို အကူအညီေတြ ညီညီမွွ်မွ် ေရာက္ရိွေစဖို႔ အကူအညီေပးေရး လုပ္သားေတြက လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ အေျခခံ ရပိုင္ခြင့္ေတြ ျဖစ္တဲ့ အစားအစာ၊ ေရ၊ ေနစရာ၊ ဒါေတြကို ဒုကၡသည္အားလံုးကို ကူညီ ေပးသင့္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကေလးငယ္ေတြ၊ အသက္အရြယ္ႀကီးသူေတြနဲ႔ မသန္မစြမ္း ျဖစ္သူေတြကို အေလးေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီလူေတြကို တေနရာကေန တေနရာ အတင္းအၾကပ္ ေျပာင္းခိုင္းတာမ်ိဳးေတြကို ေရွာင္ရွားရပါမယ္။ သူတို႔ကို တေနရာရာ ေျပာင္းဖို႔ဆိုရင္ သူတုိ႔ သေဘာဆႏၵ ပါသင့္ပါတယ္။”

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ နာဂစ္ဆိုင္ကလုန္း မုန္တိုင္း ကူညီကယ္ဆယ္ေရးေတြမွာ တတ္တတ္ၾကြၾကြ လုပ္ေနတဲ့ အႏုပညာရွင္ ကိုဇာဂနာ ဖမ္းဆီးခံရတဲ့ ကိစၥကိုလည္း ထည့္သြင္း ေျပာသြားပါတယ္။

“နံမည္ေက်ာ္ အႏုပညာရွင္ ကိုဇာဂနာ ဖမ္းဆီးခံရတယ္ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္စရာ သတင္းမ်ိဳးကို က်ေနာ္ ရပါတယ္။ သူဟာ ဆိုင္ကလုန္း မုန္တိုင္းအၿပီး ကူညီကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ ဦးေဆာင္ေဆာင္ရြက္ေနသူပါ။ အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ရဲေတြက သူ႔အိ္မ္ကို ၀င္ရွာၿပီး သူ႔ကို ေမလ ၄ ရက္ေန႔ ညပိုင္းက ေခၚယူသြားပါတယ္။ အဲဒီကတည္းက သူဘယ္မွာလဲ ဆိုတာ မသိရပါဘူး။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အာဏာပိုင္ေတြဖက္က တခုခု ရွင္းလင္းခ်က္ ထုတ္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”

ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦး၀ဏၰေမာင္လြင္ကေတာ့ ဒီကိစၥအေပၚ သီးျခား ရွင္းလင္းတာ မလုပ္ေပမယ့္လို႔ မစၥတာ ကင္တားနား ရဲ႕ ဒီ ပထမဆံုး ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အစီရင္ခံခ်က္ပါ အခ်က္အလက္ေတြဟာ မွန္ကန္မႈ မရိွဘူးလို႔ပဲ ျငင္းဆန္သြားပါတယ္။

“ဒီအစီရင္ခံပါ အခ်က္အလက္ေတြဟာ မွန္ကန္မႈမရိွပါဘူး။ အစိုးရ ဆန္႔က်င္သူေတြ ထံကေန ရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြအေပၚ အေျခခံထားတာပါ။ တကယ္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဂ်နီဗာနဲ႔ နယူးေယာက္မွာ ရိွတဲ့ ကုလသမဂၢ ဌာေနရံုးေတြကေန သူ လိုခ်င္တဲ့၊ သိခ်င္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို ျဖစ္မလာပါဘူး။”

ဒါေပမယ့္လို႔ေတာ့ အထူး ကိုယ္စားလွယ္အေနနဲ႔ ဒီအစီရင္ခံစာအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ခြင့္ ေတာင္းခံတာ အခုခ်ိန္အထိ ဘာမွ တုံ႔ျပန္ခ်က္မရဘူးလို႔ ေျပာသြားပါတယ္။

“ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ သတင္းေတြအေပၚ အေျခခံၿပီးမွ ဒီအစီရင္ခံစာကို ျပဳစုတာပါ။ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ခြင့္ ေတာင္းခံထားေပမယ့္ အခုခ်ိန္အထိ ဘာမွ တုံ႔ျပန္ခ်က္္ မရပါဘူး။”

ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္ အသစ္ မစၥတာ ကင္တားနား မေန႔က ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ျမန္္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္္လို႔ အစီရင္ခံခဲ့တာေတြျဖစ္ပါတယ္။

VOAမွတင္ျပသည္။